21 czerwca – najdłuższy dzień roku, początek lata. Wszyscy myślą o zbliżającym się wielkimi krokami zakończeniu roku szkolnego i wakacjach. Pogoda tym bardziej do tego zachęta, bo po ponurej, chłodnej i raczej deszczowej wiośnie wszyscy są spragnieni słońca i ciepła.
21 czerwca to również Dzień Widoczności Pasków Klimatycznych. Tego dnia zarówno naukowcy, dziennikarze, aktywiści i edukatorzy używają grafik z paskami, by zwrócić uwagę na postępujące ocieplenie klimatu oraz potrzebę podjęcia natychmiastowych działań, mających na celu odwrócenie tendencji. Paski są uproszczoną graficzną reprezentacją tego, jak zmienia się klimat na naszej planecie, a ich pomysłodawcą jest Ed Hawkins z University of Reading.
![](https://czasostrzeszowski.pl/wp-content/uploads/GLOBE-1850-2022-MO-barslabel-1024x576.png)
Zadaniem pasków jest przykucie uwagi szerszej publiczności. Bo nic tak doskonale nie ilustruje problemu jak grafika przedstawiająca zmiany na przestrzeni dziesiątek lat. Punktem odniesienia jest średnia temperatura na Ziemi w latach 1971-2000. Niebieskie paski pokazują średnią temperaturę, która były niższa niż typowa wartość w wymienionych latach. Paski czerwone – wyższą. Im ciemniejszy kolor tym bardziej temperatura odbiegała od średniej z tych lat. Każdy pasek reprezentuje jeden rok kalendarzowy.
Warto zauważyć, że idea pasków klimatycznych funkcjonuje w Polsce już od lat 90.
– Ich pomysłodawczynią była śp. prof. Halina Lorenc, wieloletni pracownik IMGW. – przypomina prof. Mirosław Miętus, Dyrektor Centrum Badań i Rozwoju w IMGW-PIB. – Obie idee opierają się na wizualizacji zmienności temperatury, a ponieważ nasz mózg szybciej interpretuje informacje graficzne, natychmiast zauważamy, że w okresie, którego paski klimatyczne dotyczą zaczyna pojawiać się coraz więcej określonych barw, które dodatkowo łączą się w pewnego rodzaju klastry. W tym konkretnym przypadku jest coraz więcej czerwieni, co pokazuje jednoznacznie, że dążymy w ekspresowym tempie do przysłowiowej śmierci cieplnej.
Co ciekawe, na stronie www.showyourstropes.info można wygenerować paski dla poszczególnych regionów, krajów, a nawet miast – w Polsce dla Warszawy, Wrocławia, Poznania, Łodzi i Krakowa.
![](https://czasostrzeszowski.pl/wp-content/uploads/EUROPE-Poland-WrocC582aw-1850-2022-BK-withlabels-1024x576.png)
– Wystarczy spojrzeć na obrazek i można zrozumieć podstawowe przesłanie: planeta ogrzała się bardzo szybko, zwłaszcza w ciągu ostatnich 50 lat. – zauważa prof. Hawkins w jednym z wywiadów. – Bardzo skuteczne jest także pokazywanie pasków dla różnych państw i zwracanie uwagi, że ociepla się nie tylko cała planeta jako ogół, lecz również każdy kraj osobno. To w bardzo wyraźny sposób uzmysławia, że zmiana klimatu wpływa na wszystkich, gdziekolwiek by nie żyli.
Polacy coraz częściej dostrzegają też, że globalne ocieplenie nie jest odległym problemem „gdzieś w Afryce”, ale realnym zagrożeniem również dla mieszkańców Europy. Ekstremalne temperatury, coraz częstsze fale upałów czy pożary lasów w takich krajach jak Szwecja, Grecja czy Hiszpania powodują, że zaczynamy dostrzegać problem, i że dotyka on każdego mieszkańca globu. Jak pokazują dane, zaledwie 8% Polaków nie wierzy w to, że klimat się zmienia. Coraz częściej kładziemy nacisk na oszczędzanie wody, przemyślane zakupy lub ograniczenie spożycia mięsa.
Ostatnie apokaliptyczne obrazy Nowego Jorku zasnutego dymem znad Kanady dobitnie obrazują skalę zmian, z jakimi się mierzymy.
![](https://czasostrzeszowski.pl/wp-content/uploads/GLOBAL-STRIPES-INCLUDING-TWO-FUTURES-COP26_pl-1024x576-1.png)
– O ścieżce, którą podążymy, zadecydują nasze wybory, nasze działania lub ich brak. Obecnie jesteśmy na rozdrożu. Od nas zależy, czy będziemy dodawać gazy cieplarniane do atmosfery, a temperatury będą rosnąć bardzo szybko, czy doprowadzimy do drastycznego ścięcia emisji i temperatury zaczną się stabilizować – dodaje Hawkins.
Zachęcamy do zajrzenia na stronę showyourstripes.info i porównania wykresów dla różnych regionów, krajów czy miast oraz pokazania swoich pasków w mediach społecznościowych!
Anna Owczarek
Bibliografia:
Naukaoklimacie.pl
Showyourstripes.info
https://obserwator.imgw.pl/paski-na-paski/
swiatoze.pl