Właściwa odporność to warunek odpierania zagrożeń płynących zarówno z zewnątrz, jak i z wnętrza organizmu. Zapewniany jest przez bariery zewnętrzne (nabłonki), a także przez szeroko rozumiany układ odpornościowy, który oparty jest o struktury tkankowe oraz komórki odpornościowe, a także czynniki humoralne.
Organizm człowieka charakteryzuje się dwoma rodzajami odporności: nieswoistą i swoistą.
Nieswoista jest wrodzona i związana z obecnością różnorodnych bakterii biologicznych i chemicznych. Bariery fizyczne tworzą ochronę mechaniczną, która stanowi pierwszą przeszkodę.
Zaliczamy do nich skórę oraz błony śluzowe przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i moczowych. Barierami chemicznymi są wydzieliny, takie jak: pot, łój, kwas solny w żołądku, mikrobiota jelitowa oraz zawarte we łzach i ślinie substancje niszczące bakterie i wirusy.
Odporność swoista to limfocyty T, B, makrofagi. Stają się aktywne wtedy, kiedy drobnoustrojom chorobotwórczym udaje się pokonać bariery fizyczne oraz chemiczne i wniknąć do tkanek.
Po zwalczeniu ciał obcych we krwi pozostaje grupa limfocytów – komórek pamięci, które w kolejnej infekcji są w stanie szybko namnożyć, wyprodukować kolejne przeciwciała i zwalczyć patogeny, aby nie dopuścić do rozwoju infekcji.
Olbrzymią rolę w odporności organizmu pełni sprawność jelit, zarówno w kontekście trawienia, jak i wchłaniania pokarmów.
Należy zwrócić uwagę na kilka surowców, które w istotny sposób wzmocnią kondycję odporności.
Imbir czy czosnek?
Imbir zawiera wiele substancji biologicznie aktywnych. Właściwości imbiru lekarskiego obejmują działanie podnoszące odporność, działają przeciwzapalne i przeciwwymiotne. W przypadku przeziębienia warto przygotować napar lub syrop z imbiru.
Popularność czosnku pospolitego nie słabnie od tysięcy lat. Jest jedną z najstarszych roślin o właściwościach prozdrowotnych. Wykazuje silne działanie bakteriobójcze. Stymuluje układ odpornościowy oraz ma działanie przeciwutleniające. Podczas mechanicznego uszkodzenia czosnku przez krojenie czy miażdżenie dochodzi do uwolnienia enzymu allinazy, przekształcającej się w allinę i w aktywną allicynę. Czosnek może pełnić niezwykle cenną rolę profilaktyczną w chorobach serca i układu krążenia.
W ramach stosowania czosnku można przyrządzić napój – ze zmiażdżonego ząbka czosnku, mleka oraz miodu, bądź syrop z czosnku.
Dla tych, którzy z trudem tolerują jego aromat, aby zneutralizować nieprzyjemny zapach, można dodać do jedzenia natkę pietruszki, tymianek czy miętę.
Ludzka odporność w dominującej ilości zlokalizowana jest w jelitach. Bez odpowiednio ukształtowanej mikrobioty jelitowej układ odpornościowy nie mógłby funkcjonować prawidłowo.
Bakterie probiotyczne w znaczny sposób stymulują i wspomagają prawidłowe działanie układu odpornościowego. Wykazano, że wpływają na namnażanie się makrofagów oraz regulują wytwarzanie defensyn, naturalnych antybiotyków.
Niezbędne do prawidłowego odżywiania bakterii probiotycznych są prebiotyki. Są to składniki pokarmowe, które nie podlegają procesowi trawienia w przewodzie pokarmowym. Najpopularniejsze prebiotyki znajdziemy w szparagach, czosnku, cykorii czy cebuli. Regularne przyjmowanie produktów z zawartością inuliny poprawia funkcje fizjologiczne, wpływa na odżywienie mikrobioty jelitowej oraz perystaltykę jelit. Inulinę możemy znaleźć w warzywach i owocach takich jak: cykoria, topinambur, por, cebula, czosnek, szparagi, karczochy, banany, a także w niektórych zbożach.
Miód, czarny bez i aronię także warto włączyć do diety, aby wesprzeć naszą odporność.
W przypadku infekcji stosowanie miodu daje najlepsze efekty na początku stanu chorobowego. Miód i produkty pszczele można zastosować przy przewlekłych i ostrych stanach zapalnych gardła, ostrych i przewlekłych zapaleniach migdałków.
Kwiaty czarnego bzu stosowane są jako środek napotny, przeciwgorączkowy i uszczelniający naczynia. Natomiast owoce czarnego bzu oprócz flawonoidów, bogate są również w antocyjany. Mają właściwości przeciwwirusowe i wzmacniające odporność.
Owocom aronii przypisuje się działanie hepatoprotekcyjne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i antybakteryjne. Dodatkowo owoce aronii zawierają bogaty zestaw witamin i minerałów. Najczęściej spotykaną formą aronii jest sok, który z powodzeniem można spożywać codziennie.
Piotr Kaźmierczak
dietetyk kliniczny
Ostrzeszów, przychodnia Eskulap
ul. Dworcowa 6
tel. 603 139 239
